Koku duyusunun kısmen veya tamamen kaybı, yaklaşık her 10 kişiden birinde görülen bir durumdur. Yiyeceklerin lezzeti, dilin algıladığı tat duyusuna kokunun eklenmesi ile oluşur. Koku bozukluklarında lezzetin bir bileşeni ortadan kalktığı için kişiler çoğunlukla “tat alamıyorum” diye ifade ederler.

Nedenleri

• alerji

• kafa travması

• enfeksiyonlar (örneğin soğuk algınlığı, grip, COVID-19)

• burun polipleri

• nazal septum deviasyonu

• kronik sinüzit

• burun ve sinüs tümörleri

• ilaçlar (bazı antibyotikler, antidepresanlar, antihistaminikler)

• tütün kullanımı

• yaşlanma

• Parkinson hastalığı

• multiple skleroz (MS)

• Alzheimer hastalığı

• tip 1 diyabet

• beslenme bozuklukları

Koku kaybı düzelir mi?

Enfeksiyonlara ve alerjiye bağlı koku duyusundaki azalmalar çoğunlukla kendiliğinden azalır veya tamamen düzelir. Kafa travmasına ve yaşlanmaya bağlı koku kayıpları çoğunlukla kalıcıdır. Diğer nedenler ortadan kalktığı veya tedavi edildiğinde koku duyusu düzelebilir.

Tanı

Koku kaybının tanısı muayene ile başlar. Öncelikle burun boşluğu muayene edilir; gerekli görülürse sinüsler bilgisayarlı tomografi (BT), koku sinirleri ve beyin bağlantıları manyetik rezonans (MR) görüntüleme ile incelenir.

Koku duyusunun hassasiyeti ve kişinin koku ayırt etme yetileri, değişik kokular koklatılarak test edilebilir.

Tedavi

• İlaç tedavisi: Enfeksiyonlara bağlı koku kayıplarında steroid tedavisi ilk günlerde uygulandığında etkili olabilir. Üzerinden haftalar geçtikten sonra çoğunlukla yararı yoktur. Alerjisi olanlarda antihistaminikler ve burun spreyleri, burundaki reaksiyonu azaltarak koku duyusundaki bozulmayı düzeltebilir. Sinir iyileşmesini olumlu etkileyen destekleyici tedavilerden de yararlanılabilir.

• Cerrahi tedavi: Nazal polipler, müzmin sinüzit ve septum deviasyonu gibi cerrahi ile düzeltilebilen sorunların neden olduğu koku bozuklukları tedaviden sonra iyileşebilir.