Sialendoskopi hangi durumlarda yapılır?

• Tükürük taşları (sialolitler): Tükürük bezi kanallarında oluşan sert bir mineral birikintileridir. Kanalı tıkayabilir ve ağrıya, şişmeye ve enfeksiyona neden olabilir. Sialendoskopi tükürük taşının çıkarılmasına yardımcı olabilir.

• Sjögren sendromu: Bağışıklık sistemi bozukluğuna bağlı olarak bütün vücut salgıları yanında tükürük de yoğunlaşır ve tükürük bezi kanallarında tıkaçlar oluşur. Sialendoskopi ile tıkaçlar çıkartılabilir ve tükürük bezi içine ilaç uygulaması yapılabilir.

• Kronik tükürük bezi enfeksiyonları: Sialendoskopi, kronik tükürük bezi ilthabının (sialadenit) tedavisinde kanalları genişleterek ve yıkayarak ilaçlara yardımcı olabilir.

• Radyasyona bağlı sialadenitler: Tükürük bezleri radyasyon tedavilerinden olumsuz etkilenebilir ve yoğunlaşan tükürüğün akışını rahatlatmak için sialendoskopi ile kanallar genişletebilir ve yoğunlaşmış birikintilerin uzaklaştırılması sağlanabilir.

Sialendoskopi nasıl yapılır?

• Sialendoskopi yapmadan önce tükürük bezindeki sorunun ne olduğunu ve derecesini tayin etmek, yapılacak şlemi planlamak için ultrasonografi, bilgisayarlı tomografi (BT), manyetik rezonans görüntüleme (MR) gibi görüntüleme incelemeleri gerekli görülebilir.

• İşlem genel anestezi altında ve ameliyathanede yapılır.

  • Endoskopun tükürük bezi kanalına girmesi için önce kanalın ağız içine olan açıklığının genişletilmesi gerekir. Çene altı tükürük bezi (submandibüler bez) kanalının açıklığı dilin altında, parotis bezi kanalının açıklığı yanaktadır. Bundan sonra endoskop tükürük bezi kanalına yönlendirilir ve buradan daha ince kanalcık sistemine ilerletilir.

  • Endoskoptan görüntü alınabilmesi için tükürük bezi kanalının sürekli serumla yıkanması gerekir, yani görüntü ve işlemler serum içinde yapılır. Bu yıkama işlemi aynı zamanda yoğunlaşmış tükürük birikintilerinin de kanaldan uzaklaştırılmasını sağlar.

  • Cerrah bundan sonra sorunun ne olduğuna ve nerede olduğuna göre tedavi işlemlerini gerçekleştirir.

  • Taşlar çoğunluk taş çıkartma sepetleri veya yakalama forsepsleri kullanılarak çıkartılır

  • Sepete girmeyen veya kanaldan çıkmayacak derecede büyük taşlar laser veya havalı taş kırıcılar le parçalandıktan sonra küçük parçalar halinde çıkartılabilir.

  • Kanal darlıkları balon ile genişletilebilir.

  • Kanal sitemi serum ve ilaçlarla yıkanabilir.

  • Son olarak tükürük bezinin kanal sistemi sorun kalmadığından emin olmak için tekrar kontrol edilerek işleme son verilir.

Sialendoskopinin riskleri ve komplikasyonları

Sialendoskopi dokulara en az hasar veren bir işlemdir ve açık cerrahilere göre komplikasyon olasılığı daha düşüktür. Nadir görülmekle birlikte şu komplikasyonlar meydana gelebilir:

• Enfeksiyon

• Kanama

• Tükürük bezi kanalının daralması

• Tükürük bezi kanalının tamamen tıkanması ve ranula adı verilen tükürük dolu kistlerin oluşması

• Kanalın delinmesi

Sialendoskopiden sonra dikkat edilmesi gerekenler

• İşlemden sonraki birkaç gün boyunca tükürük bezinde şişme ve ağrı olabilir. Bunun için ve enfeksiyon gelişmemesi için bazı ilaçlar kullanmanız gerekecektir.

• Tamamen iyileşme genellikle bir hafta kadar sürer. Bu sürede ağır kaldırma veya zorlamadan kaçınmayı da içeren doktorunuzun talimatlarına uymalısınız.

• Hangi yiyecekleri tüketeceğiniz size açıklanacaktır. Çoğunlukla işlemden sonraki birkaç gün yumuşak gıdalardan oluşan bir diyet önerilecektir.

• Yiyecek parçacıklarını tükürük bezi kanalının ağzından uzak tutmak için yemek yedikten sonra ağzınızı suyla veya antiseptik bir solüsyonla çalkalamanız ve düzenli diş fırçalamanız gerekir.