BPPV, Benign Paroksismal Pozisyonel Vertigo kelimelerinin baş harflerinden oluşan bir kısaltmadır. Baş dönmesinin en sık nedenidir.

• Benign = iyi seyirli anlamındadır. Şikayetler çok rahatsız edici olmakla birlikte tehlikeli bir hastalık değildir.

• Paroksismal = baş dönmelerinin çoğunlukla 1 dakikadan kısa süren ataklar halinde seyrettiğini tanımlar.

• Pozisyonel = baş dönmesinin belli baş pozisyonlarında ortaya çıkmasındandır.

• Vertigo = baş dönmesi demektir.

Belirtiler

Baş dönmesi çevredeki cisimlerin veya hastanın dönüyor hissine kapılması şeklindedir. Yatar pozisyonda olduğunda yataktan veya yüksek bir yerden düşüyormuş hissi, yataktan kalkarken olduğunda hızla yatağa geri itiliyormuş hissi yaratabilir. Baş dönmesine bulantı ve kusma eşlik edebilir. BPPV’yi ortaya çıkartan pozisyonlar sırt üstü yatmak, yatarken oturmak, yatakta yan dönmek, yukarı bakmak, yere eğilmek olabilir. Baş dönmesinin ortaya çıktığı baş pozisyonu korunduğu takdirde çoğunlukla bir dakikadan kısa sürer, hareket edildiğinde tekrar oluşur.

Nedeni

BPPV iç kulaktaki mikroskopik kristallerin utrikulus adı verilen bulundukları keseden serbestleşmesi, içinde bulundukları sıvıda yüzer hale gelmesi ve yarım daire kanallarının içine kaçması sonucunda oluşur. Yarım daire kanalları başın dönme hareketlerini algılayan organlardır. Kristallerin belli bir baş pozisyonunda yerçekimi etkisiyle hareket edip bu kanalları uyarması sonucunda beyine baş hareket etmiyor iken sanki hareket ediyormuş gibi bir uyarı iletilir. Bu hatalı hareket sinyalleri baş dönmesi olarak algılanır.

Tanı

BPPV kendiliğinden de düzelebilen bir sorun olduğu için, hastanın baş dönmesi atağını takibeden ilk günler içinde muayene olması önemlidir. Üzerinden günler geçtikten sonra muayene bulguları silikleşir ve tanı zorlaşır.

Tanı için doktorunuz başınıza ve vücudunuza belli bir pozisyon vererek baş dönmesini ortaya çıkartacak, bu sırada denge sisteminin bir parçası olan göz hareketlerine bakarak sorunun hangi kulakta ve hangi yarım daire kanalında olduğunu belirleyecektir. Bu sırada göz hareketlerini daha iyi gözlemlemek için hastaya özel bir gözlük takılabilir. Bazen her iki kulakta ve aynı anda farklı yarım daire kanallarında sorun olabileceği için bu uyarı manevralarının muayene sırasında bir kaç kez tekrarlanması da gerekebilir.

Muayene ile karar verilemez ise, göz hareketlerinin elektronistagmografi veya videonistagmografi cihazları ile kaydedildiği laboratuar incelemelerine gerek duyulabilir.

Tedavi

Hastalık kendiliğinden düzelebileceği gibi, tedavi edilmediğinde şikayetlerin aylarca devam etmesiyle de sonuçlanabilir. BPPV mekanik bir sorundur ve ilaçla tedavisi yoktur. Tedavi, uygun baş ve vücut manevraları ile kristalleri kaçtıkları yarım daire kanallarından çıkartmaktır. Doktorunuz kendisinin gerçekleştireceği tedavi manevralarından sonra, evde yapmanız gereken egzersizler de önerebilir.

Standart tedavi manevraları ile düzelmeyen, boyun ve omurga sorunları olup bu manevraların yapılamadığı BPPV hastalarında tedavi, manevra koltuğu kullanılarak da yapılabilir.