Kulak kanalının girişinde, kılların bulunduğu bölgede, deri içindeki özel yağ bezleri tarafından “serumen” adı verilen, koyu sarı veya açık kahverengi renkte doğal bir salgı oluşturulur. Bu salgının kulak kanalını koruyucu, kayganlaştırıcı ve mikroplara karşı koruyucu özellikleri vardır. Serumen çoğunlukla yanlış olarak kulak kiri olarak adlandırılır. Aslında temizlenerek yok edilmemesi gereken bu çok özel ve doğal vücut salgısının sık sık temizlenerek yok edilmesi yetersiz salgılanması kulak kanalında kurumaya ve kaşıntıya neden olur.

Kulak ne zaman temizlenmelidir?

Normalde kulak kanalının iç kısmının temizlenmesine gerek yoktur. Kulak kanalı hiç temizlenmese bile, serumen zaman içinde kendiliğinden dışarı atılır. Kulak kanalının kendi kendini temizleyebilme özelliği nedeniyle serumenin kulağı tıkaması mümkün değildir. Kulak kanalı çoğunlukla kişilerin kulak temizliği sırasında pamuklu çubuklar ile serumeni derine itmeleri sonucunda tıkanır.

Serumen temizlenmeye çalışılırken derine itilmesi, kulak kanalı derisinin kuru olup dökülmesi, tozlu ortamda çalışma gibi nedenlerle kulak kanalında “buşon” adı verilen tıkaçlar oluşabilir. Tıkaçlar aşağıdaki belirtileri verdiğinde kulak kanalının bir hekim tarafından temizlenmesi gerekir:

• Kulak ağrısı

• Kulakta dolgunluk hissi

• Kısmi işitme kaybı

• Kulakta çınlama veya uğultu

• Kaşıntı, koku veya akıntı

• Başka bir nedeni olmayan öksürük

Kulak nasıl temizlenmelidir?

Kulak kanalı girişinin parmak ucuna sarılan bir pamuk parçası ile silinmesi, kendiliğinden dışarı atılan serumenin temizlenmesi için yeterlidir. Kulak kanalı içine pamuk, pamuklu çubuk, peçete, havlu gibi nesnelerin sokulması sadece serumenin derine itilmesine ve tıkanmasına neden olur ve yapılmamalıdır.

Kulak zarında delik (kulak zarı perforasyonu) bulunanların kulak kanalına herhangi bir madde veya ilaç damlatmaması, buşon temizliğinin de yıkama ile yapılmaması gerekir. Aksi halde kulakta ağrı ve orta kulakta iltihaplanma meydana gelebilir. Doktorun temizleme öncesinde buşonun arkasında kalan kulak zarını değerlendirmesi mümkün olamayacağından kulak zarında delik bulunan kişilerin bu durumu doktora önceden söylemeleri gerekir.

Kulak bir kere temizlendikten sonra hep temizlenmesi gerektiği doğru mu?

Hayır. Kulağın belli aralıklarla temizlenme ihtiyacının olması bir kez temizlenmiş olmasına değil, bu kişilerde serumenin aşırı üretimine, salgının özelliklerine, kulak kanalının yapısına, kişlinin deri özelliklerine bağlıdır.

Kulak tıkacı (buşon) oluşumu önlenebilir mi?

Buşon oluşumunu önleyebilecek tek yöntem kulak kanalına sokulan cisimlerle temizleme yapılmamasıdır. Kulakları buşon oluşumuna yatkın kişilerin 6 – 12 ay aralıklarla tıkanma olmadan bir Kulak Burun Boğaz Hastalıkları uzmanına kontrola gitmelerinde yarar vardır.