Tükürük bezi tümörleri
Ağız içinde özellikle dudaklarda, damakta ve yanağın iç yüzünde bulunan küçük tükürük bezleri vardır. Ayrıca, ağız çevresinde yerleşmiş olan üç çift büyük bez vardır:
Parotis bezi: yanakta, kulak kepçesi önünde ve kulak memesi altında bulunur.
Submandibüler (çene altı) bez: çene kemiğinin alt kısmında yer alır.
Sublingual (dil altı) bez: ortada çene kemiğinin ve dilin alt kısmında bulunur.
Tükürük bezi tümörlerinin çoğu parotis bezinde, daha az sıklıkta çene altı, dil altı ve küçük tükürük bezlerinden kaynaklanan tümörler görülür. Parotis bezi tümörlerinin çoğu (%80), çene altı tükrük bezi tümörlerinin %50’si, dil altı ve küçük tükürük bezi tümörlerinin %10’u iyi huyludur.
Tükürük bezi tümörlerinde belirtiler
İyi huylu tümörlerin tek belirtisi ağrısız şişliktir. Şişlik kulak memesi altında, kulak kepçesi önünde, çene kemiği veya dil altında olabilir. Çoğunlukla ağrı yoktur ve büyüme hızı yavaştır.
Kötü huylu tümör belirtileri:
Hızlı büyüme gösteren şişlik
Ağrı
Yüz felci
Deride renk değişikliği
Tanı yöntemleri
Muayene: Tükürük bezlerinin muayenesi çoğunlukla bir tümör bulunup bulunmadığı konusunda değerli bilgiler verir.
Görüntüleme yöntemleri:
Ultrasonografi: Tümör varlığını iyi gösteren, hızlı bir inceleme yöntemidir
Bilgisayarlı tomografi (BT) veya manyetik rezonans (MR): Kesitler halinde tümörlerle ilgili detaylı bilgiler veren inceleme yöntemleridir.
İğne biyopsisi: Tümör varlığı saptandıktan sonra tümörün cinsini belirlemeye yönelik olarak yapılır. Çoğunlukla ultrasonografi eşliğinde tümör içine ince bir iğne ile girilir ve hücre örnekleri alınır.
Tedavi
Tükürük bezi tümörlerinin çoğunda cerrahi tedavi uygulanır. İyi huylu tümörlerde cerrahi dışında ek tedaviye gerek yoktur. Kötü huylu tümörlerde ise cerrahi sonrasında radyoterapi veya kemoterapiden de yararlanılabilir.
Tedavi riskleri: Parotis bezi tümörlerinin cerrahi tedavisinde en önemli risk, bu tükürük bezinin içinden geçen yüz sinirinin fonksiyonunun bozulması, yani yüz felci gelişmesidir. Sinir bütünlüğünün bozulmadığı ameliyatlarda görülen yüz felçlerinin hemen tamamı geçicidir ve en geç 6 ay içinde düzelir. Kalıcı yüz felci çok düşük bir yüzde ile görülür. Çene altı (submandibüler) tükürük bezi ameliyatlarında da en önemli risk yüz sinirinin dudak köşesine giden dalının fonksiyonunun bozulması, yani kısmi bir yüz felcidir. Tümör büyüklüğü arttıkça ameliyat riskleri de artar.
