“Enfeksiyöz mononükleoz” veya kısaca “mono”, Epstein-Barr virüsünün (EBV) neden olduğu bir enfeksiyon hastalığıdır. Genellikle gençlerde görülür. Virüs tükürük ve diğer vücut sıvıları yoluyla bulaşır, bu nedenle “öpücük hastalığı” da denmiştir.

Çoğu kişi çocukluk çağında EBV enfeksiyonları geçirir. Küçük çocuklarda bu enfeksiyonların belirtileri genellikle siliktir ve enfeksiyöz mononükleoz tanısı almazlar. EBV enfeksiyonu geçirildikten sonra ömür boyu bağışıklık gelişir ve tekrar EBV ile karşılaştıklarında enfeksiyöz mono tablosu oluşmaz. EBV ile çocukluk çağında değil de, ergenlik veya geç erişkinlik çağında karşılaşanların yaklaşık yüzde 25’inde enfeksiyöz mono tablosu ortaya çıkar. Enfeksiyöz monoda yüksek ateş, lenf bezlerinde şişme ve boğaz ağrısı olur. Çoğu hasta enfeksiyonu hafif belirtilerle atlatır ve enfeksiyon 1-2 ay içinde kendi kendine iyileşir.

Belirtiler

EBV ile karşılaşma ile hastalık belirtilerinin ortaya çıkması arasındaki kuluçka dönemi 4-6 hafta arasındadır. Hastalık belirtileri ortaya çıktıktan sonra tamamen kaybolmaları 1-2 ay sürer.

• ateş

• boğaz ağrısı

• boyun ve koltuk altlarında şişmiş lenf bezleri

• baş ağrısı

• yorgunluk

• kas güçsüzlüğü

• şişmiş bademcikler

• gece terlemeleri

Nedeni

Enfeksiyöz mononükleoz’un etkeni EBV’dir. EBV, herpes virüs ailesinin bir üyesidir ve dünyada insanları enfekte eden en yaygın virüslerden biridir.

Virüs, enfekte bir kişinin tükürüğü, diğer vücut sıvıları, kanı ile doğrudan ağız teması, veya cinsel ilişki ile bulaşabilir. Öksürme, hapşırma, öpüşme, yiyecek veya içecekleri paylaşma sık bulaşma şekilleridir.

Risk altındaki kişiler:

• 15 ve 30 yaş arası gençler

• öğrenciler

• tıp doktoru stajyerleri

• hemşireler

• hasta bakıcılar

• bağışıklık sistemini baskılayan ilaçlar kullanan kişiler

Tanı

• Tam kan sayımında yüksek beyaz küre sayısı ve lenfosit yüzdesi tanıyı destekler.

• Monospot testi: enfeksiyöz mononükleoz tanısı için en güvenilir testtir. Bu kan testi vücudun ürettiği, heterofil antikorlar olarak adlandırılan bir antikor grubuna bakar. Bu test enfeksiyöz mono belirtilerinin ortaya çıkışından 2-4 hafta arasında yapıldığında en tutarlı sonucu verir.

• EBV antikor testi: EBV’ye özgü antikorlar araştırılır. Bu test belirtilerin ortaya çıkmasından sonraki 1 haftadan itibaren doğru sonuç verir.

Tedavi

Enfeksiyöz mononükleoz için özgün bir tedavi yoktur. Doktorunuz şu tedavileri önerebilir:

• Yatak istirahati

• Ateş düşürücü ve ağrı kesici

• Bademcik şişmesini azaltmak için steroid türü bir ilaç

Komplikasyonlar

• Dalak büyümesi

• Karaciğer iltihabı

• Kansızlık

• Pıhtılaşma hücrelerinde (trombositler) azalma 

• Kalp iltihabı

• Menenjit 

• Guillain-Barré sendromu

• Solunum engelleyecek derecede bademcik şişliği