Yutak (farinks), sindirim sisteminin yemek borusu üzerinde kalan kısmıdır. Üç bölüme ayrılır:
- Nazofarinks (geniz) [1]: Burunun gerisinde yer alır. Farimksin bu bölümü solunum sistemine aittir.
- Orofarinks [2]: Ağız boşluğunun arkasında kalan kısımdır. Bu bölüm solunum ve sindirim sistemlerinin ortak alanıdır. Bu bölgede Dilin üçte birlik arka kısmı, yumuşak damak, bademcikler, yan ve arka duvarlar bulunur.
- Hipofarinks [3]: Gırtlağın arkasında kalan ve yemek borusunun hemen üzerinde kalan kısımdır.
Farinks kanserlerinin çoğu, mukoza adı verilen ve yutağın iç yüzeyini döşeyen pembe renkli kaplayıcı tabakanın yüzeyindeki yassı hücrelerden kaynaklanan yassı hücreli karsinomlardır (skuamoz karsinom). Genellikle iç yüzeyden başlayan yutak kanserleri büyüdükçe çevresindeki derin yapılara, sinirlere, damarlara, lenf bezlerine da yayılırlar.
Yutak kanserlerinin oluşumunda etkili risk faktörleri
- Tütün ürünlerinin kullanımı: Sigara içimi en önemli etkendir. Gırtlak kanseri bulunan hastaların %95’i sigara içen kişilerdir ve sigara içen kişilerde gırtlak kanseri gelişme riski içme,yenlere göre 5-35 kat daha fazladır.
- Aşırı alkol kullanımı: Özellikle sigara içimi ile birlikte olduğunda kanser gelişiminde rolü daha fazladır.
- İnsan papillom virüsü (HPV=Human Papilloma Virus)
Yutak kanserlerinde belirtiler
- Boğaz ağrısı
- Boğazda yabancı cisim hissi
- Boğazda şişlik
- Yutkunma zorluğu
- Yutkunurken ağrı
- Kilo kaybı
- Öksürük
- Kulak ağrısı
- Ses değişikliği
- Boyunda şişlik
Bu belirtiler kanser dışındaki hastalıklarda da görülebilir. Bu belirtilerin birkaç haftadan uzun sürmesi ve düzelme göstermemesi durumunda kanserden şüphelenilmeli ve bir hekime muayene olunmalıdır.
Yutak kanserlerindetanı ve tedavi planlaması için yapılması gereken işlemler
- Yutağın ve boyunun muayenesi: Yutağın iç yüzü ağız içinden bir ayna yardımıyla veya endoskop adı verilen optik aletlerin yardımıyla görülebilir. Boyunda yutak kanserlerinin etkileyebileceği lenf bezleri elle muayene edilir.
- Bilgisayarlı tomografi ve manyetik rezonans görüntüleme: Kanserin gırtlak veya boyundaki yayılımını ve büyüklüğünü değerlendirmek için gerekebilir.
- Baryumlu röntgen filmi: Yutağın üçüncü bölümünün ve yemek borusunun incelenmesi için gerekebilir.
- Ultrasonografi: Boyundaki lenf bezlerinin değerlendirilmesi için yararlanılabilir.
- Biyopsi: Anormal görünen yüzeylerde kanserleşme olup olmadığı, biyopsi işlemi ile alınan bir doku örneğinin işlemlerden geçirildikten sonra bir patoloji uzmanı tarafından mikroskop altinda incelenmesi sonucunda belirlenir.
Yutak kanserlerinde tedavi şeklini belirlemede etkili faktörler
- Kanserin yutakta yerleştiği bölge
- Kanserin büyüklüğü ve yayıldığı yerler
- Biyopsi ile belirlenen hücre özellikleri (patoloji sonucu)
- Hastanın yaşı ve genel sağlık durumu
Tedavi seçenekleri
- Radyoterapi (radyasyon tedavisi)
- Kemoterapi (ilaç tedavisi)
- Ameliyat
