nezle

Nezle en sık virüslerin neden olduğu enfeksiyonlara (soğuk algınlığı, grip gibi) ve alerji‘ye bağlıdır.

Enfeksiyonlara ve alerjiye bağlı olmayan, daha nadir görülen nezle türleri de vardır. Bunlar çoğunlukla erişkinlerde görülür; kokular, solunan havadaki kimyasallar, hava koşullarındaki değişiklikler, bazı ilaçlar ve besinler, kronik hastalıklar gibi çeşitli uyaranların rolü olabilir.

Belirtiler

  • Burun akıntısı
  • Geniz akıntısı
  • Burun tıkanıklığı
  • Hapşırma
  • Öksürük

Alerjik nezleden farklı olarak burunda, gözlerde ve boğazda kaşıntı yoktur.

Nedenleri

Mikrobik ve alerjik olmayan nezlelerde kişinin hassas olduğu uyaranlar nedeniyle burun dokusu şişmekte ve aşırı salgı üretmektedir. Uyaran şunlardan biri veya birkaçı olabilir:

  • Havadaki rahatsız edici maddeler: Toz, duman, parfüm gibi güçlü kokular, kimyasal buharlar vb
  • Hava koşullarındaki değişiklikler: Isı ve nem değişiklikleri
  • Enfeksiyonlar: Soğuk algınlığına veya gribe neden olan virüsler
  • Gıdalar: Sıcak ve acı besinler veya içecekler, alkollü içecekler
  • Bazı ilaçlar: Aspirin, romatizmal (anti-inflamatuar) ilaçlar, bazı tansiyon ilaçları, sakinleştiriciler, depresyon ilaçları, doğum kontrol hapları, burun açıcı spreyler
  • Hormon değişiklikleri: Gebelik, ergenlik, adet dönemleri, doğum kontrol hapı kullanımı, hipotiroidi

Türleri

Vazomotor rinit

Vazomotor rinit, burundaki kan damarlarının ve salgı bezlerinin kontrolünü sağlayan otonom sinir sisteminin bozulmasına bağlı ortaya çıkan bir nezle türüdür. Solunum havasının ısısında ve nemindeki değişiklikler, parfüm, kimyasal madde buharları, duman, stres ile tetiklenen burun akıntısı ve bazen burun tıkanıklığı olur. Bu sorunun ortaya çıkış nedeni bilinmemektedir.

Gustatuar rinit

Yemek yeme sırasında burun akıntısı olmasıdır. Özellikle baharatlı gıda, sıcakiçecekler ve alkol alımı ile tetiklenebilir. Vazomotor rinitin bir varyantıdır.

Hormonal rinitler

Gebelik riniti en iyi bilinenidir. Bazı gebelerde hormonal değişiklikler nedeniyle burun dokularında şişmeye bağlı burun tıkanıklığı ve akıntısı görülür; gebelik sona aerdikten sonra düzelir. Hormonal değişikliklerin görüldüğü ergenlik döneminde, adet dönemlerinde, doğum kontrol hapı kullanımında ve tiroid bezinin fonksiyonunun yavaşlaması (hipotiroidi) nedeniyle de olabilir.

Atrofik rinit

Atrofik rinit, burun içindeki konka adı verilen dilimlerin incelmesi ile burun boşluklarının genişlemesi ve kurumasıdır. Konkaların incelmesi ve fonksiyonlarının bozulması, bakterilerin burun boşluğunda daha kolay üremesine neden olur. Burun içinde kabuklar oluşur ve kötü koku yaratabilirler. Koku duyusunda azalma da olabilir.

Rinitis medicamentosa (ilaca bağlı rinit)

En sık nazal dekonjestan (burun açıcı) spreylerin aşırı kullanımı nedeniyle olur. Aspirin, romatizmal (anti-inflamatuar) ilaçlar, bazı tansiyon ilaçları, sakinleştiriciler, depresyon ilaçları, beta blokerler, doğum kontrol hapları, burun açıcı spreyler de yapabilir.

Neden olabileceği sorunlar

Tanı

Başta alerjik rinit olmak üzere diğer nezle nedenleri ekarte edilmelidir. Bu nedenle doktorunuz bazı sorular soracak, sizi muayene edecek ve bazı testler isteyecektir. Alerjik olmayan nezle teşhisine özgü bir test yoktur; testler diğer bilinen nedenleri elemek içindir.

  • Nezlenin alerjiye bağlı olmadığınız anlamak için deride ve kanda alerji testleri yapılır.
  • Şikayetlerin kronik sinüzite veya septum deviasyonuna bağlı olmadığını anlamak için endoskopik muayene ve bilgisayarlı tomografi incelemesi gerekebilir.

Bazen bir tedavi denenerek de teşhise ulaşılmaya çalışılabilir.

Tedavi

  • İlaç tedavileri:
    • Fizyolojik serum ile burun temizleme: Aşırı üretilen burun salgılarının temizlenmesi için sprey veya yıkama şeklinde uygulamaların şikayetlere yararı olabilir.
    • Kortizon içeren burun spreyleri: Ancak hekim önerisi ile kullanılması gereken bu ilaçların bazı alerjik olmayan nezle türlerinde yararı olmaktadır.
    • Antikolinerjik sprey: Burun salgılarını azaltmaya yöneliktir.
    • Dekonjestan ilaçlar: Burun tıkanıklığını azaltmaya yöneliktir.
  • Cerrahi tedaviler: